KOLEJNY WIECZÓR AUTORSKI JOLANTY SZUTKIEWICZ
Dnia 28 lipca 2014 roku w Debrznie (koło Człuchowa) w kawiarni „Angelika”, której właścicielami są państwo Józef i Teresa Berendtowie, odbył się kolejny wieczór autorski Jolanty Szutkiewicz, autorki książki Biało-czerwone goździki i WRONa. Wspomnienia żony internowanego. Książka została wydana w 2010 roku nakładem toruńskiego Wydawnictwa Adam Marszałek. Spotkanie prowadziła Zdzisława Hołubowska – radna powiatu człuchowskiego. Wśród przybyłych gości znajdowali się: Mirosław Burak – burmistrz Miasta i Gminy Debrzno, Piotr Furtak – przedstawiciel gazety „Dziennik Bałtycki” (autor artykułu prasowego o wieczorze), a także członkowie lokalnej grupy poetyckiej oraz inni mieszkańcy Debrzna i okolic.
Wcześniej książkę przedstawiano zarówno w Polsce, jak i w Szwecji, gdzie autorka mieszka na stałe od 1983 roku. W Polsce prezentacje miały miejsce w: Debrznie (Inkubator Przedsiębiorczości), Toruniu (Wydawnictwo Adam Marszałek), Szczecinie (Instytut Pamięci Narodowej), Człuchowie (Biblioteka Miejska). W Szwecji zaś spotkania odbyły się w: Sztokholmie (Ambasada RP, Slawistyka Uniwersytetu Sztokholmskiego, Stowarzyszenie Polek – organizacja członkowska Kongresu Polaków w Szwecji, Stowarzyszenie Polaków „Ogniwo”), Huddinge (Stowarzyszenie Kulturalne „Lyktan”, Drevvikenpartiet, Huddinge Kommun – w ramach Dni Demokracji w gminie), Malmö (Konsulat Generalny RP oraz Slawistyka Uniwersytetu w Lund), Göteboru (Stowarzyszenie Polaków w Szwecji).
Wszystkie dotychczasowe spotkania autorskie dotyczyły głównie książki Biało-czerwone goździki i WRONa. Wspomnienia żony internowanego. Program wieczoru autorskiego w Debrznie został wzbogacony o inne utwory Jolanty Szutkiewicz, m.in. fragmenty pisanej obecnie powieści Chleb i sól na szczycie skały. Książka ukazuje dalsze losy bohaterów, którzy po opuszczeniu ojczyzny muszą odnaleźć się na emigracji w Szwecji, a więc w nowym dla nich świecie.
Podczas spotkania literackiego czytano fragmenty obu powieści. Wybrane przez filologa polskiego Joannę Grzybowską passusy miały ukazać najtrudniejsze chwile przeżyte w Polsce tuż przed wymuszonym przez reżimowe władze komunistyczne opuszczeniem kraju (Biało-czerwone goździki...) i pierwsze chwile tuż po przyjeździe do Szwecji i osiedleniu w Obozie dla Uchodźców Politycznych (Chleb i sól...). Przywołane wspomnienia – zinterpretowane głosowo przez Teresę Grzybowską, Hannę Fin i Joannę Grzybowską – stanowiły cenny materiał ilustracyjny z życia Polaków, w tym bohaterów książek (reprezentantów „Solidarności” i ich rodzin). Te historyczne wydarzenia w dalszym ciągu oddziałują na odbiorcę siłą dramatyzmu sytuacji, jakie miały miejsce w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Było to widoczne zwłaszcza po zamknięciu części literackiej, kiedy głos miała zebrana publiczność, która – mimo oczywistego wzruszenia – zadała wiele pytań autorce i głównemu bohaterowi jej książki, Adolfowi Szutkiewiczowi, również obecnemu na spotkaniu. Na zakończenie nastąpiły podziękowania za przybycie, za spotkanie, gratulacje, wręczano kwiaty, a autorka wpisywała dedykacje do książek.
Trzeba dodać, że pozycja wydawnicza Biało-czerwone goździki i WRONa. Wspomnienia żony internowanego uzyskała świetne recenzje, m.in. profesora Franciszka Apanowicza, profesora Lecha Sokoła czy naukowcy i publicysty Zygmunta Barczyka. Do treści książki odwoływano się w różnych publikacjach polskich i zagranicznych (były to m.in.: szwedzki dziennik „Dagens Nyheter”, szwedzka gazeta polonijna, kanadyjska gazeta polonijna, polskie czasopisma), a także w pozycjach książkowych (Artur Kubaj, Nie wyrośli z marzeń. Szczecińska podziemna Solidarność, Wydawnictwo LTW, Łomianki 2011, s. 22).
Powieść Biało-czerwone goździki i WRONa… została ponadto bardzo wysoko oceniona w książce Między językami, kulturami, literaturami. Polska literatura (e)migracyjna w Berlinie i Sztokholmie po roku 1981 pod redakcją profesor Ewy Teodorowicz-Hellman i doktor Janiny Gesche (Stockholms universitet, Slaviska institutionen, Sztokholm 2013, s. 75–76).
